Fundacja im. Przemysława Gintrowskiego

2021

O.S.T.R. z nagrodą im. Gintrowskiego. Raper odebrał wyróżnienie „Za Wolność w Kulturze”

Jeden z najpopularniejszych polskich raperów, wybitny tekściarz, freestyle’owiec, muzyk. Przez ostatnie dwie dekady z powodzeniem pokazywał, czym dla artysty jest bezkompromisowość. Właśnie dlatego kapituła Fundacji im. Przemysława Gintrowskiego wyróżniająca „artystów, którzy nie pozwalają w sobie stłumić wolności do samostanowienia i wyrażania siebie” w tym roku uhonorowała Adama Ostrowskiego.

– Rozpoczynając nasze dzieło, powołując fundację, mieliśmy jeden cel. Ocalić od zapomnienia spuściznę Przemysława Gintrowskiego. Jego kompozycje, pieśni, piosenki, ale przede wszystkim – świat jego wartości. Dlatego postanowiliśmy też powołać do życia Nagrodę im. Przemysława Gintrowskiego – tak przed laty ideę przyznawania nagrody „Za Wolność w Kulturze” przedstawiała Katarzyna Gintrowska, prezes Fundacji im. Przemysława Gintrowskiego.

W tym roku wyróżnienie zostało wręczone już po raz szósty. Do tej pory w gronie laureatów znaleźli się: Stanisława Celińska, Jan Polkowski, Antonina Krzysztoń, Ewa Błaszczyk, Franciszek Pieczka, Muniek Staszczyk i Tadeusz Woźniak.

O.S.T.R., tegoroczny zwycięzca, jest najmłodszym z uhonorowanych nagrodą artystów.

– Mianem „bard” określa się wybitnego artystę, wykonującego własne, literacko i muzycznie dopracowane utwory. Myślę, że śmiało można określić naszego tegorocznego laureata mianem barda dzisiejszych czasów – mówiła Aleksandra Gintrowska, która w imieniu Fundacji wręczała Adamowi Ostrowskiemu nagrodę.

Uroczystość wręczania Nagrody im. Przemysława Gintrowskiego w ostatnich latach towarzyszyła koncertom poświęconym legendarnemu „bardowi wolności”, które także są dziełem fundacji jego imienia i na dobre wpisały się do kalendarza najważniejszych imprez kulturalnych w Polsce, między innymi dzięki temu, że na scenie spotykali się przedstawiciele kilku pokoleń artystów i przenosili słuchaczy do świata, w którym Gintrowskiemu przyszło żyć i tworzyć.

2020

Tadeusz Woźniak laureatem Nagrody im. Przemysława Gintrowskiego "Za Wolność w Kulturze".

IV edycja nagrody im. Przemysława Gintrowskiego

Muniek Staszczyk
laureatem Nagrody im. Przemysława Gintrowskiego

III edycja nagrody im. Przemysława Gintrowskiego

Franciszek Pieczka laureatem Nagrody im. Przemysława Gintrowskiego

Aktor teatralny, filmowy oraz odtwórca niezapomnianych ról serialowych Franciszek Pieczka został laureatem Nagrody im. Przemysława Gintrowskiego. Wyróżnienie zostało wręczone 10 grudnia podczas galowego koncertu „Gintrowski – a jednak coś po nas zostanie”, który odbył się w Teatrze Polskim w Warszawie. Kapituła Fundacji im. Przemysława Gintrowskiego po raz trzeci przyznała nagrodę dla „artystów, którzy nie pozwalają w sobie stłumić wolności do samostanowienia i wyrażania siebie”. Tegorocznym laureatem został Franciszek Pieczka – wybitny aktor filmowy i teatralny, pamiętny Gustlik z serialu „Czterej pancerni i pies”, twórca wyróżniony Orderem Orła Białego.

– Gra czyni wolnym w drodze do prawdy, którą objawia artysta. Zwłaszcza taki artysta, jak Franciszek Pieczka – mówił w laudacji na cześć laureata Dariusz Domański, dziękując mu za „prawdziwe wzruszenia i za pokorę, bez której nie możemy mówić o prawdziwej wielkości człowieka i aktora”. – Wielki aktor, który za przykładem swoich postaci scenicznych i filmowych bohaterów skłania nas do refleksji nad naszą egzystencją, uczy nas przede wszystkim, jak kochać drugiego człowieka i jak bronić go od krzywdy, niesprawiedliwości. Broni wolności sumienia. To jest motyw przewodni jego bohaterów i jego samego – dodawał Domański. Jak podkreślił, Nagroda Fundacji im. Przemysława Gintrowskiego to dowód na to, że Pieczka przez całe życie godnie reprezentuje stan aktorski „jako wielki artysta ludowy, dramatyczny, narodowy i powszechny, polski”. Publiczność zgromadzona w Teatrze Polskim przywitała laureata owacją na stojąco. – Chciałbym podziękować wszystkim członkom kapituły za to wyróżnienie, które mnie spotkało. Jestem wzruszony i zaszczycony. Chciałbym przy okazji przeczytać kilka słów refleksji o wielkości słowa. „Słowo ma pieśń i parabolę, zagadkę, przysłowie. Ma pieśń i parabolę, zagadkę, przysłowie. Dialog, dramę, epos, prawidła w wymowie. Ma harangę i powieść, wreszcie romans grecki. Pamflet i panegiryk senatu, szlachecki... Raz nawet już stanęło u kresu dojrzenia: Poczuło, że jest także i wolność milczenia, nie tylko wolność Słowa”... – powiedział Franciszek Pieczka.

Laudacja dla Pana Franciszka Pieczki

Szanowni Państwo
Dostojna Kapituło
Kochany i Drogi Laureacie

Gra czyni wolnym w drodze do prawdy, którą objawia artysta. Zwłaszcza taki artysta, jak – nasz laureat.

Jakich można użyć określeń w stosunku do jego talentu. Pracowitość, wolność w kulturze, która towarzyszyła i towarzyszy mu w jego, tak długiej i pięknej drodze aktorskiej.

To połączenie śląskiej charyzmy, niezłomnego charakteru i prawdy w sztuce.

Stoję przed państwem na scenie Teatru Polskiego, którego aktorem nie został nasz laureat, ale tyko dlatego, że wybrał w roku 1955 Nową Hutę, gdzie szczególnie wolność nie tylko w kulturze, była zagrożona.

Zawsze pojmował swoje powołanie zawodowe jako służbę. Był wierny ideałom wyniesionym z domu, tradycji śląskiej, a jego role teatralne czy filmowe zapisały się złotymi zgłoskami w dziejach sztuki, opowiadały także o polskich losach.

Dziękujemy Laureatowi za prawdziwe wzruszenia, za pokorę, bez której nie możemy mówić o prawdziwej wielkości człowieka i aktora. Po prostu za zwyczajną i niezwyczajną obecność wśród nas. Naturalista i romantyk. Woyzeck i Lennie - Mateusz i Jańcio Wodnik. Haratyk i św. Piotr, Kreon i Generał Barcz.

To wielki aktor, który za przykładem swoich postaci scenicznych i filmowych bohaterów skłania nas do refleksji nad naszą egzystencją, uczy nas przede wszystkim, jak kochać drugiego człowieka i jak bronić go od krzywdy, niesprawiedliwości. Broni wolności sumienia. To jest motyw przewodni jego bohaterów i jego samego.

Nagroda Fundacji im. Przemysława Gintrowskiego za „Wolność w kulturze” jest dowodem, że przez całe twórcze życie godnie reprezentujesz stan aktorski. Jako wielki artysta ludowy, dramatyczny, narodowy i powszechny… Polski… Franciszek Pieczka

Laudację dla Pana Franciszka Pieczki – wygłosił:

DARIUSZ DOMAŃSKI - publicysta, animator kultury, konsultant literacki i filmowy, autor kilkunastu książek z dziedziny teatru i filmu. Autor m.in. Jubileuszowego albumu o Starym Teatrze pt. "Taki nam się snuje dramat..." wydanego w roku 1997, ponadto m.in. biografii Franciszka Pieczki... Opublikował ok. 500 wywiadów i artykułów na łamach prasy Związany m.in. przez siedem lat z "Czasem Krakowskim", gdzie redagował stałe kolumny "Ludzie i ich pasje" "Historia i teraźniejszość" "Krakowski Informator kulturalny". Konsultant filmu "Aktor Pana Boga" - Franciszek Pieczka dla TVP KULTURA. Zorganizował blisko 100 imprez kulturalnych, w tym benefisy: Franciszka Pieczki czy Józefa Szajny Najmłodszy Laureat Złotego Lauru Akademii Mistrzów Mowy Polskiej w roku 2015 za "propagowanie najlepszych wzorców polszczyzny". Honorowy ambasador śląskiej Gminy Godów, z której wywodzi się nasz laureat nagrody Fundacji im. Przemysława Gintrowskiego - Franciszek Pieczka

II edycja nagrody im. Przemysława Gintrowskiego

Twórczość Przemysława Gintrowskiego to przede wszystkim muzyka, która nadawała nowe życie, nowy wymiar słowom. Słowom, które mówiły o rzeczach dla Polski najważniejszych, które dotykały wartości najwyższych - prawdy, umiłowania do wolności oraz niezależności.

Fundacja im. Przemysława Gintrowskiego chce honorować twórców, którzy przypominają o tych wartościach dzisiaj. Artystów, którzy nie pozwalają w sobie stłumić wolności do samostanowienia i wyrażania siebie. Bo wolność artysty wynika przecież z twórczego sprzeciwu, jest istotą i siłą jego działania – tak, jak pokazywał to swoim życiem Przemysław Gintrowski.

Ewa Błaszczyk z Nagrodą Za Wolność W Kulturze im. Przemysława Gintrowskiego. Owacja na stojąco w Teatrze Polskim

Ewa Błaszczyk została laureatką drugiej edycji Nagrody Za Wolność w Kulturze im. Przemysława Gintrowskiego. Wręczenie nagrody stanowiło ukoronowanie niezwykłego koncertu „Gintrowski – a jednak coś po nas zostanie”, który odbył się w poniedziałek w Teatrze Polskim w Warszawie. Publiczność zgromadzona w teatrze przyjęła wybór Kapituły rzęsistą owacją na stojąco.

„Tylko artysta naprawdę wolny bierze na siebie odpowiedzialność za humanizm, za kreowanie świata wartości, może nawet ma siłę zmieniania świata, rzeczywistości, w jakiej żyje. Ewa staje po trudnej, ciemnej stronie drogi – i daje jej światło” - mówił w laudacji na cześć laureatki pisarz Remigiusz Grzela.

„Nagroda Za Wolność w Kulturze im. Przemysława Gintrowskiego jest dla tych, których wewnętrzny kompas zawsze wskazuje kierunek „wolność”. Których kręgosłup moralny nie ugina się wobec przeciwności. Którzy nie idą na kompromisy – ani artystyczne, ani życiowe” – podkreślała prezes Fundacji im. Przemysława Gintrowskiego, Katarzyna Gintrowska. I dodawała, że o wartości tej nagrody stanowi spór i dyskusja Kapituły, w której obok rodziny zasiadają przyjaciele Przemka, osoby, z którymi był związany zawodowo, twórcy, artyści, dziennikarze.

Sama laureatka dziękowała przede wszystkim patronowi nagrody – za to że był i za to, że wiele się od niego nauczyła, bo przecież dobrze się znali.

Nie tylko wybór Kapituły Nagrody Przemysława Gintrowskiego wzbudził entuzjazm widowni. Również artyści otrzymali gorące owacje. W finałowym utworze „Dokąd nas prowadzisz, Panie” publiczność usłyszała samego Przemysława Gintrowskiego z archiwalnych nagrań, a do głosu barda dołączali kolejni wykonawcy. Wcześniej w Teatrze Polskim wybrzmiały „Mury” w operowym wykonaniu Adama Szerszenia i Rafała Bartmińskiego, śpiewaków Teatru Wielkiego -Opery Narodowej. Program koncertu zdominowały przejmujące utwory z okresu stanu wojennego, przede wszystkim autorstwa duetu Jacek Kaczmarski/Przemysław Gintrowski. Nie zabrakło w nich rockowego pazura słyszalnego w interpretacjach „Wróżby” (Paweł Kukiz) czy „Autoportretu Witkacego” (Muniek Staszczyk), ale też liryzmu we wzruszającej „Kantyczce z lotu ptaka” (Ola Gintrowska) czy „Pieśni o śnie” (Mietek Szcześniak i Ola Gintrowska). Brawurowe interpretacje „Psalmu o nożu” i „Balu u Pana Boga” zaprezentowała Renata Przemyk. W koncercie wystąpiła też córka Przemysława Gintrowskiego, Julia („Pani Bovary”) oraz Edyta Geppert („Maj za majem”) Krzysztof Kiljański („Posiłek”) i Grażyna Szapołowska („Jesteśmy” w duecie z Krzysztofem Kiljańskim).

A na wypełnionej po brzegi widowni Teatru Polskiego w Warszawie zasiedli m.in. premier Beata Szydło, marszałkowie Sejmu Marek Kuchciński i Joachim Brudziński oraz minister rodziny, pracy i polityki społecznej Elżbieta Rafalska.

Retransmisję koncertu pokaże TVP1 w niedzielę, 17 grudnia, o godz. 17.30.

Autorem aranżacji utworów Przemysława Gintrowskiego był Jan Stokłosa. Grała orkiestra Sinfonia Viva pod dyrekcją Jana Stokłosy. Wykonawcom towarzyszył chór pod kierownictwem Zuzanny Falkowskiej oraz tancerze z grupy KRIS CREW. Koncert wyreżyserował i choreografię do niego stworzył Krzysztof „Kris” Adamski. Scenografię przygotowała Klaudia Solarz. Dyrektorem artystycznym i producentem wykonawczym koncertu jest Gabriela Gusztyn-Popławska.

Laudacja dla Pani Ewy Błaszczyk

Wolność w sztuce, wolność w kulturze okupione są nie tylko talentem, niezależnością myślenia, szerokim horyzontem wyobraźni, indywidualną drogą, gigantyczną pracą, determinacją, perfekcjonizmem.

Artysta wolny często poddawany jest upokorzeniom, bo jego osobność, do której nie sposób przypiąć etykiety, dla wielu nie jest zrozumiała.

Ale tylko artysta naprawdę wolny bierze na siebie odpowiedzialność za humanizm, za kreowanie świata wartości, może nawet ma siłę zmieniania świata, rzeczywistości, w jakiej żyje.

Ewa Błaszczyk jedna z najwybitniejszych aktorek i interpretatorek piosenki, reżyserka, od lat nie ustaje w tym wysiłku odmieniania świata, zgłębiania tajemnicy ludzkiej duszy ale i tajemnicy człowieka zatrzaśniętego w więzieniu własnego mózgu. I choć nie jest lekarką ani naukowcem potrafi zebrać takie gremium geniuszy, które w takich wysiłkach nie ustaje, tym samym nie tylko dając nadzieję bliskim osób, które nie potrafią same wrócić do naszego świata, ale i uświadamiając społeczeństwo, że jest też świat, do którego nie mamy dostępu. Że Tam jest ŚWIAT a nie NIC. TYLKO WEJŚĆ TAM NIE MOŻNA.

Śpiewała w piosence Jonasza Kofty:

Uciekam, umykam, gdzie chaszczy muzyka,
Gdzie dzikie jabłonie, w ustroniu się schronię.
Tam płonne są grusze, od ziół się uduszę
I w trawy stuletnie upadnę bezwiednie.
Na ścieżce donikąd dziewanny, iglice,
Przez półmrok do mroku, po swą tajemnicę.

W spektaklu „Oriana Fallaci. Chwila, w której umarłam”, jaki gra na deskach Teatru Studio mówi za listem Fallaci do nienarodzonego dziecka: Mam nadzieję, że teraz już wiesz, że było warto. Jestem taka dumna, że wydobyłam cię z nicości.
Mówi też: Życie nie potrzebuje ani ciebie ani mnie.

To, co znalazła w Orianie Fallaci to uznanie życia i wolności za nadrzędne dla człowieka.
Życie ma największą wartość.
Wolność ma największą wartość.
Gdyby nie napisała tego Oriana Fallaci, mogłaby to powiedzieć Ewa Błaszczyk.

Debiutowała w 1977 roku w Teatrze Współczesnym w Warszawie. Gdyby spojrzeć na to czterdziestolecie pracy artystycznej, tak wiele jest w nim świadomych wyborów, wyborów, na które aktorzy często sobie nie pozwalają. Ewa staje po trudnej, można by wprost powiedzieć: ciemnej stronie drogi i daje jej światło.
Szkoda jej czasu na banał, na łatwiznę.
Nawet gdyby spojrzeć na ważniejsze role z jej ostatnich lat –  w teatrze: Fay odsiadująca wyrok dożywocia w spektaklu „Więź” Munro, Księżna w „Nienasyceniu” Witkiewicza, Joan w „Roku magicznego myślenia” (autorka Joan Didion opisała omal bliźniacze doświadczenie do tego, które przeżyła Ewa Błaszczyk), Barbara w psychodramie „Sierpień” Tracy Letts (i to przed filmem z Meryl Streep), toksyczna matka w spektaklu „Jaskinia” Arka Tworusa. Wreszcie bezkompromisowa Oriana Fallaci w ostatniej chwili przed śmiercią, z filmem całego życia jaki przewija się jej przed oczami.
A wielkie role filmowe: Klara w „Nadzorze” Wiesława Saniewskiego, Beata w „Nic śmiesznego” Marka Koterskiego, Czesława Oknińska w „Mistyfikacji” Marka Koprowicza, Ciotka Agata w „Za niebieskimi drzwiami” Mariusza Paleja – ta ostatnia jest być może jej najbardziej osobistą wypowiedzią.
A przecież były też ważne role niemieckojęzyczne.

Wymieniam tylko niektóre, pokazujące ścieżkę artystycznych wyborów Ewy Błaszczyk, i przekonanie, że naprawdę teatr, kino, ale też piosenka mogą coś zmienić. A przecież mogłaby przez lata odcinać kupony od popularności, jaką dał jej na przykład serial „Zmiennicy”.

A przecież granie to jedna z ważnych aktywności, może czasami epizodyczna wobec olbrzymiego wysiłku, jaki wkłada w założoną w 2002 roku wspólnie z ks. Wojtkiem Drozdowiczem fundację „Akogo” (bo A kogo to obchodzi; po tych 15 latach myślę, że już bardzo wielu). Z takim samym entuzjazmem, a może i większym, niż o teatrze opowiada Ewa o działaniach fundacji, kliniki Budzi, o międzynarodowych konferencjach, które organizuje i w których bierze udział, współpracy z japońskimi naukowcami i lekarzami, otwieraniu bliźniaczej kliniki w Japonii, wybudzaniu kolejnych pacjentów.

W książce wywiadzie Krystyny Strączek „Wejść tam nie można” mówiła: „Warto grać o wszystko i za wszelką cenę żyć bez lęku. I że bycie z drugim polega na tym, by mu dawać z głębi siebie, z tego, co najdroższe, najbardziej intymne. Tylko takie spotkanie zdoła mnie przemienić. Przeorać duszę. Może życie to dojrzewanie do świadomości, że wszystko jest do oddania?”.

Pod tymi słowami Ewy Błaszczyk mogłaby się podpisać z kolei Oriana Fallaci.

Ewa oddaje wszystko. Na scenie i poza nią.
Widzowie to czują. Kiedy w stanie wojennym grała Julię i szła z Romeem w głąb sceny, na scenę weszła dziewczyna z widowni. Szli obok, więc połączyła im dłonie. Odprowadzała ich tak, aby szli razem, trzymając się. Wtedy, w stanie wojennym, gdzie było jakieś poczucie samotności.

Kiedy po powrocie z emigracji miała zaśpiewać wielką piosenkę Osieckiej „Orszaki dworaki” o historii, z której ludzkość nie wyciąga wniosków, bo gdyby wyciągała, inaczej wyglądałaby historia ludzkości, był rok 1987, nie wydobyła z siebie słowa. Orkiestra grała. Ewa stała. I było w tym wszystko – wspominała niedawno. To stanie naprzeciw widowni i mnie w ciszy, bez tekstu, było dużo ważniejsze niż słowa – mówiła.

Ewa Błaszczyk zawsze stoi po stronie tego, co ważniejsze. Powiedziałbym nawet – po stronie tego, co najważniejsze.

Artysta wolny jest nie tylko interpretatorem, jest twórcą, który ma coś istotnego światu do powiedzenia.

Przed premierą „Oriany Fallaci” mówiła: Oriana zawsze miała swój punkt widzenia, swój pogląd na daną sprawę, nigdy nie dała się zmanipulować, myślała niezależnie. W związku z tym często była atakowana przez obie strony politycznych konfliktów. Dlaczego? Bo miała odwagę zadawać mądre pytania i mieć wątpliwości.

Tylko aktorka odważna, artystka myśląca niezależnie może zmierzyć się z tak niezależną postacią, jaką była Oriana Fallaci.

Może nawet więcej: dać jej jasność, rozsupłać z mitów, oczyścić ze stereotypów, po prostu pozwolić jej mówić tak prosto, tak szczerze, jakby sama nigdy się przed nikim nie umiała otworzyć.

Ewa Błaszczyk, laureatka Nagrody im. Przemysława Gintrowskiego za Wolność w Kulturze, nie potrzebuje charakteryzacji ani kostiumu. W jej teatrze chodzi o wiele więcej niż znak. To teatr, który zdejmuje maski.

Bardzo serdecznie gratuluję!

Laudację dla Pani Ewy Błaszczyk wygłaszał pisarz, dramaturg Remigiusz Grzela